Ik had recent een gesprek met een ondernemer over het concept van een mogelijke nieuwe startup. Uiteraard hadden we het over zijn idee, mogelijke positionering, go2market en zowel inkomsten- maar ook fundraisingmodel.
Geld vormt natuurlijk (meestal) een essentieel onderdeel om van een idee naar een businessmodel en effectieve opstart van de onderneming te gaan, toch ging het meest interessante deel van het gesprek over hoe je rond een startup, met beperkte middelen, mensen samenbrengt die door hun ervaring en kennis een échte kick-start kunnen geven aan het traject. Want een goede ondernemer kent zijn of haar sterktes, maar vooral zijn of haar zwaktes en probeert vooral deze laatste te compenseren door mensen in het verhaal te betrekken die deze compenseren zodat de ondernemer zelf kan focussen op zijn of haar sterktes.
Maar mensen met ervaring, skills en de fameuze ‘ondernemersgrain’ staan niet altijd te springen om zomaar in een nieuw verhaal in te stappen of zijn voor een startende onderneming doorgaans onbetaalbaar.
Al snel kom je in dit soort gesprekken uit op concepten als een raad van advies of deelname aan de raad van bestuur om van daaruit de startup te helpen met advies en zo de kansen op een succesvolle opstart te verhogen.
In verschillende trajecten bij o.a. Voka en Etion wordt het concept van de raad van advies alom geprezen en opgevoerd om de nodige expertise aan boord van de onderneming te brengen: je organiseert elk kwartaal een vergadering met enkele goed geselecteerde ondernemers of derden en bespreekt het reilen en zeilen van de onderneming. De raad van advies beoordeelt de resultaten, de evolutie en geeft advies over eventuele bijsturingen of opportuniteiten. Doorgaans ontvangen de leden van deze raad een vergoeding voor de voorbereiding en deelname aan de raad.
Ik heb zelf de twee kanten van dit concept meegemaakt: het organiseren van een raad van advies voor mijn eigen bedrijf en het zetelen in een raad van advies van andere ondernemingen. En eerlijk… hoe interessant dit concept ook lijkt (en doorgaans wordt voorgesteld), in de realiteit, wanneer ik in mijn netwerk pols, lijkt toch niet elke ondernemer onverdeeld enthousiast in zijn of haar evaluatie van dit vehikel. Ik lijst de belangrijkste observaties op, zodat jij van jouw raad van advies een echt ‘powerteam’ kan maken.
Vooreerst… een raad van advies is niet hetzelfde als een raad van bestuur!
Dit is vrij belangrijk om goed te begrijpen. Een raad van advies heeft geen wettelijk statuut, geen beslissingsbevoegdheid, een raad van bestuur heeft dit wel. Wil je meer weten over het verschil tussen beide organen en hoe ze jouw onderneming elk apart kunnen beïnvloeden? Lees dan zeker even dit artikel.
Wees duidelijk over de missie van jouw raad van advies
Welke rol verwacht je de leden van jouw raad van advies te spelen? Wat is hun missie? Op welk onderdeel van jouw ondernemingstraject wil je dat zij vooral focussen? Schrijf dit uit in een charter en wees hier zo specifiek mogelijk in. De raad van advies hoeft niet de hele organisatie op te volgen, maar kan gerust, afwisselend in tijd en focus, gericht meekijken naar een specifiek thema binnen de onderneming.
Durf te gaan voor een flexibele raad van advies
Laat jouw raad van advies evolueren en muteren. Je kan gerust aan een ondernemer vragen om slechts twee keer aan te sluiten om zijn of haar expertise te geven. Want soms kan dit ook gewoon voldoende zijn om een bepaald thema te deblokkeren of te accelereren. Pas de configuratie en consistentie van jouw raad van advies aan op de actuele noden van jouw bedrijf. Maar wees hier wel duidelijk en respectvol over naar de ondernemers die je aanspreekt.
Een succesvolle raad van advies werkt gestructureerd
Vermijd een praatbarak. Verwacht een correcte aanwezigheid. Dat wil zeggen dat je dus jouw raad van advies volgens een vaste planning organiseert en inplant in de agenda’s van jouw adviseurs (bv. de laatste donderdag van elk kwartaal). Zorg telkens voor een duidelijke en afgelijnde agenda die je op voorhand doorstuurt. Verwacht van jouw adviseurs voorbereiding en stel op voorhand jouw concrete vragen. Geef tijdig het nodige cijfermateriaal of andere informatie door zodat jouw adviseurs zich grondig kunnen voorbereiden. Maak ook duidelijke afspraken: als de planning van jouw raad op voorhand werd afgestemd mag je verwachten dat elke adviseur aanwezig is en tijdig komt opdagen. Zorg ook voor follow-up, dit wil zeggen: minstens een verslag van jouw adviesraad. Begin jouw volgende raad met het overlopen van het vorige verslag.
Kies jouw adviseurs vooral elders
Probeer geen friends, fools en family in jouw raad van advies te plaatsen. Je hebt nood aan mensen die persoonlijk niet betrokken zijn, niet redeneren in wat voor jou belangrijk is maar voor jouw onderneming. Friends, fools en family zijn doorgaans biased: ze kennen jou, jouw gevoeligheden en dit zal onmiskenbaar, bewust of onbewust, impact hebben op de manier waarop ze jou adviseren.
Skin in the game
Doorgaans krijgt een adviseur een vergoeding voor deelname aan jouw raad van advies. Zorg ervoor dat deze vergoeding aantrekkelijk genoeg is voor jouw adviseurs. Ze spenderen uiteindelijk een deel van hun kostbare tijd aan jouw onderneming, dus de incentive hiervoor moet ervoor zorgen dat ze hier in hun agenda graag tijd voor vrijmaken. Voor een echte startup (fase ideation, pre-funding, go2market prep) zou ik dit persoonlijk rond de 500€ per adviesraad leggen, voor een KMO gaat dit eerder al naar 750€ – 900€ per adviesraad.
Maar nog beter is om jouw adviseurs echt ‘skin the game’ te geven: waarom geen percentage op de omzet die de onderneming gedurende een bepaalde periode realiseert? Of nog beter: een percentage van de aandelen? Je wil er immers voor zorgen dat jouw adviseurs niet alleen hun kennis, maar ook hun netwerk en mogelijks zelfs assets inschakelen om van jouw onderneming een succes te maken. Er zijn ondernemers die enkel nog participeren in een adviesraad wanneer ze deel uitmaken van de raad van bestuur. Dit klinkt zwaar (oh nee, ik moet een deel van mijn aandelen opgeven) maar is doorgaans de meest effectieve manier om de zwaargewichten aan tafel te brengen.
Match jouw raad van advies met jouw strategie
Naast een thematische match is het ook altijd handig als jouw adviesraad jouw strategie en bedrijfscultuur reflecteert. Ga je voor een duurzame positionering, zorg dan voor adviseurs die deze waarde of ambitie delen. Ga je voor een diverse bedrijfscultuur, zorg dan voor diversiteit in jouw adviesraad.
Durf objectieven te stellen
Voor jouw onderneming heb je ongetwijfeld een dashboard met OKR en metrics die je opvolgt: sales, marketing, cash, klantentevredenheid, productie, etc. Maar durf dit ook voor jouw raad van advies op te stellen en ze te linken aan de objectieven die je voor jouw adviesraad hebt opgesteld.
Wees duidelijk over de rol van jouw adviesraad naar jouw medewerkers
Ik zie het vaak gebeuren: je komt op een eerste adviesraad om 17u30 aan in de kantoren van de onderneming en de medewerkers die nog aan het werk zijn kijken jou met grote ogen aan: wie is dat, wat komt die doen, waarom zijn hier plots mensen die we nog nooit gezien hebben? En wanneer je plots, zonder context, wijzigingen in jouw onderneming of strategie aanbrengt op basis van de adviesraad zullen medewerkers, al dan niet ‘in your face’, hun wenkbrauwen optrekken (van waar komt dit?). Onderschat dit niet: medewerkers krijgen al snel het gevoel dat er iets aan de hand is en kunnen hierover de wildste, niet altijd positieve verhalen verzinnen.
Wees helder naar jouw team over de adviesraad: wie zetelt, wat is de agenda, wat was de output? Jouw medewerkers zullen het als een sterkte zien dat je jou als ondernemer laat omringen door mensen die jouw onderneming en dus hun werkplek nog sterker proberen maken. En mogelijks zullen ze jou hierdoor voeden met onderwerpen die je in de adviesraad kan agenderen.
Onderhoud de individuele relatie met jouw adviseurs
Als ondernemer heb je persoonlijk jouw adviseurs geselecteerd maar ook aangesproken. Je hebt hen overtuigd vanuit jouw passie en gedrevenheid. Het kan zeker geen kwaad om naast jouw adviesraad frequent individueel af te spreken met jouw adviseurs. Zo kan je over bepaalde topics nog dieper inzoomen. Doorgaans is een lekker etentje voldoende als compensatie 🙂
Waar kan het mislopen?
Het ook weldegelijk mislopen met een raad van advies. Probeer deze valkuilen te detecteren, te vermijden of daadkrachtig op te lossen:
- Adviseurs zijn niet voorbereid, komen te laat of annuleren hun aanwezigheid. Als dit structureel wordt, is dit gewoon exit.
- Adviseurs geraken uitgeput in hun advies. Elke ondernemer heeft een specifiek ‘vat’ aan kennis, ervaring en skills die hij of zij kan ‘uitgieten’ in jouw onderneming. Maar dit vat is niet oneindig. Soms stel je vast dat een adviseur niets meer doet dan het ‘inzicht van de dag’ opgedaan op een recent netwerkingevenement meebrengt naar jouw adviesraad. Durf hier in te grijpen.
- Geen concrete output: als je niet het gevoel hebt dat je na jouw raad van advies met concrete zaken aan de slag is het eigenlijk geen goede adviesraad geweest. Dit kan éénmalig, maar wanneer dit zich blijft voordoen moet je jou toch vragen stellen bij de samenstelling of configuratie.
- Spanningen binnen jouw adviesraad! Zorg ervoor dat de leden van jouw adviesraad minimaal compatibel zijn. Zorg ook voor een gelijkwaardige behandeling en rol van elk van jouw adviseurs om spanningen te vermijden. Best ook geen concurrenten van elkaar aanstellen als adviseur.
- Kill you darlings! Jouw adviesraad moet toegelaten worden om alle heilige huisjes binnen jouw onderneming aan te pakken, ook wanneer het persoonlijk wordt.
Schakel gespecialiseerde bedrijven in
Er bestaan vandaag genoeg bedrijven die jou kunnen helpen in het onafhankelijk samenstellen en opvolgen van jouw raad van advies of bestuur. Enkele referenties: Boardplus, StellaP en Consilio Partners.
Alexander Schmitt is ondernemer, management consultant en auteur op Startbuddy. Naast zijn voltijdse rol als Digital Director bij Van Marcke ondersteunt hij startups & KMO in hun raden van advies. Bekijk hier zijn Linkedin profiel.